Medicijnen kunnen voor vervelende bijwerkingen op de huid en de nagels zorgen. Zo werd de huid van meneer Vriezekoop (gefingeerde naam) zeer atrofisch door het jarenlange gebruik van het medicijn Kenacort-A. Medisch pedicure Hettie Klootwijk vertelt hoe zij daar bij de voetverzorging rekening mee houdt. Een huidmycose en veel op klompen lopen dragen niet bepaald bij aan de conditie van de voeten.

Meneer Vriezekoop  van 87 krijgt sinds veertig jaar éénmaal per twee maanden Kenacort-A geïnjecteerd vanwege ernstige kortademigheid (zie kader over Kenacort-A). Hij knapt daar binnen enkele dagen behoorlijk van op. Helaas heeft de Kenacort-A ook negatieve gevolgen. Zijn huid is er zeer atrofisch door geworden: dun, perkamentachtig, blauwig, droog en schilferig. Dat geldt niet alleen voor zijn benen en voeten maar ook voor de armen en handen (foto 1). Het minste of geringste stoten leidt direct tot flinke verwondingen waarbij de huid letterlijk opstroopt. Deze wonden zijn moeilijk te hechten omdat de huid heel snel scheurt. Sinds een aantal maanden is er sprake van een ulcus cruris (open been) op het linker scheenbeen.

De schilferingen op de plantaire zijde van de voeten zijn volgens de huisarts tevens het gevolg van mycose (foto 2). Hij schrijft het antimycoticum miconazolnitraat voor. Meneer moet zijn voetzolen dagelijks met deze crème insmeren.

Verschillende nagels zijn aangetast door mycose. De verzorging daarvan laten we in deze casus buiten beschouwing. Plantair beiderzijds en op de top van digiti I en III links zijn er vaak kleine clavussen aanwezig, veroorzaakt door het vaak op klompen lopen in de tuin (foto 3).

Aandachtspunten bij de verzorging van de atrofische huid 

Meneer Vriezekoop bezoekt de praktijk van Hettie ongeveer eenmaal per twee maanden. “Ik inspecteer de voeten zorgvuldig. Vanmorgen had meneer een oedemateuze buitenenkel met daarop een vreemde plek (foto 4). Het was hem nog niet opgevallen. Ik heb hem geadviseerd om dit goed in de gaten te houden en na te gaan of de oorzaak bij de schoenen kan liggen. Daarnaast raadde ik hem aan de huisarts te consulteren als de symptomen verergeren.”

Hettie verzorgt de voeten voorzichtig. De clavussen verwijdert ze met mesje 15 en een bolkopje. “Natuurlijk adviseer ik mijn cliënt de klompen niet meer te dragen”, zegt ze. “Maar daar wil hij absoluut niet van weten. Hij neemt de clavussen liever op de koop toe.”

De ergste schilfers, vooral aan de plantaire zijde van de voeten, probeert Hettie voorzichtig te verwijderen met een groot formaat diamantfrees met een middelgrove structuur. Tot slot smeert ze de atrofische huid zachtjes in met een vettende klovencrème. Meneer Vriezekoop gebruikte deze crème thuis trouw. Maar sinds een aantal maanden smeert hij zijn voeten op advies van de
huisarts alleen nog met het antimycoticum in omdat hij vindt dat zijn huid hier zo van opknapt.

Kenacort-A

Hettie: “Dat helpt zeker tegen de mycose maar ik betwijfel of de miconazolnitraat goed is voor deze atrofische huid. Normaliter wordt dit antimycoticum niet langer dan een paar weken gebruikt.” Het antimycoticum miconazolnitraat kan in zeldzame gevallen bijwerkingen hebben zoals een geïrriteerde, branderige en jeukende huid, rode plekken en blaren. Langdurig gebruik bij een atrofische, kwetsbare huid lijkt dan geen goed idee. “Ik heb meneer al een paar keer geadviseerd om hierover met de huisarts te overleggen. Of hij dit doet is de vraag. Zo volgt hij ook mijn advies om gelijktijdig een antimycoticum voor de sokken en schoenen te gebruiken niet op.”

Eureka

Een week later belt meneer Vriezekoop Hettie op. Hij had de oorzaak van de vreemde plek op zijn buitenenkel gevonden: zijn klompen! Voorlopig zal hij ze niet meer dragen, belooft hij. “Ik heb hem meteen gevraagd of hij het goed vindt dat ik eens rechtstreeks met zijn huisarts over zijn voeten overleg”, zegt Hettie. “Daar gaat hij mee akkoord. Misschien mag hij overstappen op een ander lokaal antimycoticum. En mogelijk weet de huisarts hem ervan te overtuigen dat het goed is om de vettende klovencrème weer dagelijks te gebruiken.”

Tekst: Ellen van Kruining, journalist en pedicure plus
Foto’s: Hettie Klootwijk, medisch pedicure
Bronnen: www.apotheek.nl

Spreekt deze casus u aan? Meer en veel uitgebreidere casussen van dezelfde auteur over de aanpak van diverse voetproblemen leest u in haar nieuwe boek ‘Uit de pedicurepraktijk’.