Een paar jaar geleden werd ik gebeld door een vriendelijke, levenslustige vrouw met een charmant accent. We maakten een afspraak en twee weken later belde ik bij haar aan. Ik zag een vrouw van rond de 70 die, ondanks dat ze moeizaam liep, een vrolijke, levendige uitstraling had. De eerste kennismaking voelde meteen vertrouwd en al gauw waren we in een geanimeerd gesprek verwikkeld.
Haar vrolijke motortje ronkte
Wat een leven had deze vrouw geleefd, een boek kon ze erover schrijven. Sinds een aantal jaren had ze diverse lichamelijke klachten gekregen die haar doen en laten beperkten. Ondanks dat alles, sloeg zij zich op een veerkrachtige en bewonderenswaardige manier door alles heen. De ziekte en het overlijden van haar man hadden weliswaar een verdrietig spoor achtergelaten. Maar de liefde en adoratie voor haar enige zoon was volgens mij een soort benzine waarop haar vrolijke motortje ronkte… Totdat het coronavirus zijn intrede deed.
Onvrijwillig kluizenaarschap
Haar kwetsbare gezondheid maakte dat zij de deur niet meer uit durfde. Twee lockdowns later was er bij mijn mooie, vrolijke, positieve cliënt nog maar weinig levensvreugd over. Anderhalf jaar onvrijwillig kluizenaarschap had zijn tol geëist.
Alweer een geruime tijd geleden, vertelde ze mij tijdens de laatste pedicurebehandeling, dat ze een euthanasieaanvraag in gang had gezet. De huisartsen waren al geweest. Het gesprek diezelfde week met de psycholoog zou de doorslag moeten geven. Ik was even van mijn à propos toen ik dit hoorde. Na het afrekenen vroeg ik ongemakkelijk of dit ons afscheid betekende. Haar antwoord hierop deed mij realiseren dat zij ook hier al over nagedacht had. Ze wilde gewoon nog een nieuwe afspraak ingepland hebben onder het mom dat niets zeker is in het leven.
Ik wenste haar een goede laatste reis…
Een paar weken daarna werd ik door haarzelf gebeld. Ze gaf door dat de geplande behandeling kon vervallen. Maar, wat zeg je tegen iemand die haar eigen dood aankondigt? Dat staat in geen enkel leerboek beschreven. Ondanks dat ik er door haar al enigszins op was voorbereid stamelde ik wat afscheidswoorden en wenste haar een goede laatste reis.
Ik bleef achter met veel onbeantwoorde vragen en gedachten. Een daarvan wil ik met jullie delen: wat zeg je tegen iemand die zijn eigen dood aankondigt?
Soms zijn woorden overbodig en is alleen gedag zeggen voldoende. Stilte zegt soms meer dan 1000 woorden.
Toevallig heb ik een soortgelijke situatie gehad een paar maanden geleden. Toch ook een afspraak gemaakt omdat wij geen afscheid wilden nemen. Heb ik toch vlak voor (dat bleek achteraf) haar overlijden een berichtje gestuurd.
Ik wenste haar veel sterkte en vertelde dat ik ben bewondering voor haar keuze had. Gezegd dat ik haar altijd een fijne vrouw vond.
Zij heeft mij nog bedankt en gezegd dat ze de sterkte wel kon gebruiken.
Voor mij was dit een hele nieuwe situatie, waar ik veel over nagedacht heb.
In zo’n zelfde situatie heb ik mijn cliënt veel sterkte gewenst, mijn bewondering getoond en laten merken wat voor fijne vrouw ik haar vond.